زندگینامه محسن وزیری مقدم نقاش ایرانی

محسن وزیری مقدم که در خشت متولد شد و یکی از نخستین فارغ التحصیلان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به شمار می‌رفت، طراح، نقاش، مجسمه‌ساز و استاد هنر معاصر ایران بود. هنر او به دلیل آمیختگی هنر سنتی ایرانی با سبک‌های مدرن شهرت داشت و او اغلب از خوشنویسی استفاده می‌کرد و مواد مختلفی مانند فلز و شیشه را در مجسمه‌هایش آزمایش می‌کرد. متأسفانه وی بر اثر بیماری در شهر کندره واقع در “تاجیکستان” دار فانی را وداع گفت. علیرغم درگذشت او، کمک های او در هنر ایران همچنان تجلیل می شود و او همچنان به عنوان چهره ای شاخص در تاریخ هنر کشور به شمار می رود.

بیوگرافی استاد محسن وزیری مقدم

در قلمرو تاریخ هنر ایران، افراد خاصی وجود دارند که علیرغم نداشتن پیشینه هنری استثنایی، توانسته اند با کارهای مترقی، بدیع و تأثیرگذار خود، سهم بسزایی داشته باشند. استاد محسن وزیری مقدم از جمله هنرمندانی است که بی‌شک نبودش در دنیای هنر ایران خلأ ایجاد می‌کند.

وزیری که یکی از برجسته‌ترین نقاشان مدرنیست در ایران به شمار می‌رود، با خلاقیت‌های متمایز و بدیع خود که به اصول مدرنیستی پایبند بوده و در عین حال سبک شخصی منحصربه‌فرد را حفظ می‌کند، اثری ماندگار در دنیای هنر بر جای گذاشته است. وی بین سالهای 1348 تا 1355 به عنوان رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران مشغول به کار شد.

یک دستاورد استثنایی، آثار هنری محسن وزیری مقدم مستقیماً توسط موزه هنرهای مدرن نیویورک (MOMA) بدون دخالت واسطه‌ها خریداری شد و او را به تنها نقاش ایرانی تبدیل کرد که به این افتخار دست یافت.

محسن وزیری مقدم در 5 مرداد 1303 در تهران به دنیا آمد و تحصیلات خود را زیر نظر پدرش آغاز کرد و از کودکی خواندن و نوشتن را آموخت. در سن 5 سالگی تحصیلات ابتدایی خود را آغاز کرد. در سال 1322 در آزمون ورودی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شرکت کرد و پذیرفته شد.

علی‌محمد حیدریان و مادام امین‌فر از اولین معلمان وزیری مقدم بودند. او در سال 1327 از دانشکده هنرهای زیبا فارغ التحصیل شد و اولین فارغ التحصیل این موسسه شد. وزیری مقدم در مرداد 1334 به ایتالیا سفر کرد و تا سال 1342 در آنجا ماند و در آن دوران به عنوان هنرمند در رم مشغول به کار شد. محسن وزیری مقدم در سال 1337 دایره المعارف آکادمی هنرهای زیبای رم را دریافت کرد. او پایان نامه خود را با موضوع تأثیر موندریان بر هنر قرن بیستم نوشت.

وزیری مقدم با مجسمه‌های چوبی منحصربه‌فردش که نه تنها به صورت مفصل و متحرک بودند، بلکه تعاملی بودند و به مخاطب این امکان را می‌داد تا با آثار هنری به روش‌های جدیدی درگیر شوند، شهرت یافت. این یک دستاورد بزرگ در دنیای هنر بود و شهرت او را به عنوان یک هنرمند مبتکر و تأثیرگذار تثبیت کرد.

محسن وزیری مقدم بین سال‌های 1343 تا 1355 هم در دانشکده هنرهای تزئینی (دانشگاه هنر) و هم در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تدریس هنر پرداخت. او به عنوان یکی از پیشگامان هنر مدرن ایران شناخته می شود، زیرا نقش بسزایی در بازنگری روش های سنتی آموزش هنر و حذف رویکرد کمال الملکی در دانشکده هنرهای زیبا داشت.

تدریس وزیری مقدم در دانشکده هنرهای زیبا و دانشکده هنرهای تزیینی شامل رشته های مختلفی از طراحی و نقاشی گرفته تا هنر چاپ بود. در سال 1350 تدریس کلاس پایه و اصول طراحی در دانشکده هنرهای زیبا را بر عهده گرفت. هنرمندان مستعد بسیاری از زیر سایه محسن وزیری مقدم برخاسته اند که از جمله آنها می توان به اصغر محمدی، غلامحسین نامی و محمد‌ابراهیم جعفری اشاره کرد که از برجسته ترین شاگردان وی هستند.

محسن وزیری مقدم در خاطرات خود داستان نسب خانوادگی و پیدایش نام خود را بازگو می کند. به گفته مادربزرگش، اجداد آنها افراد مرفه و دانشمندی بوده اند که در مناطق تفرش و آشتیان زندگی می کردند و در آنجا به شغل کشاورز و دامپروری مشغول بودند و خدمتکاران متعددی را به کار می گرفتند. دو برادر به نام‌های میرزا عیسی و میرزا موسی که هر دو فعال سیاسی و باسواد بودند به تهران مهاجرت کردند و به عضویت دربار قاجار درآمدند. وزیری مقدم نام خانوادگی خود را از همین نسب گرفته است.

با گذشت زمان، علاقه محسن وزیری مقدم به نقاشی همچنان افزایش یافت و او به کتاب و کتابخانه برای رفع عطش روزافزون خود برای دانش روی آورد. او در ابتدا با هدف ساده گرفتن مدرک لیسانس در دانشگاه ثبت نام کرد، اما به زودی اشتیاق به هنر را کشف کرد که مدت ها از او دور مانده بود. روحیه او تقویت شده بود، و او خستگی ناپذیر برای تقویت مهارت های خود و تکمیل حرفه خود تلاش می کرد.

محسن وزیری مقدم علی‌رغم مواجهه با چالش‌ها و ناکامی‌های متعدد در طول دوران دانشجویی، استقامت کرد و در سال 1327 با کسب نمرات فوق‌العاده، مدرک دیپلم خود را به پایان رساند و با فارغ‌التحصیلی به پایان رسید. موضوع پروژه او «ملاقات شیخ صنعان و دختر ترسا» بود که گواهی بر استعداد هنری و فداکاری او به هنرش بود.

وزیری مقدم بین سال‌های 1327 تا 1334 خود را وقف نقاشی کرد و بیشتر بر روی مناظر و پرتره‌هایی که در سبک‌های امپرسیونیستی، پست‌امپرسیونیستی و کوبیسم خلق می‌شوند، تمرکز کرد. در سال ۱۳۳۱ اولین نمایشگاه خود را از این آثار در «انجمن فرهنگی ایران و آمریکا» برگزار کرد. دو سال بعد به همت پرویز ناتل خانلری و حمایت مجله سخن، آثار هنری محسن وزیری مقدم در «انجمن فرهنگی ایران و آلمان» به نمایش درآمد.

سفر وزیری مقدم به ایتالیا نقطه عطفی در کارنامه هنری او بود، زیرا او در معرض موج جدیدی از هنر انتزاعی قرار گرفت. در سال های اولیه اقامت او در ایتالیا، جنبش جدیدی در زمینه هنر انتزاعی پدیدار شد که با نام های مختلفی مانند «تاشیسم»، «هنر بی فرم» و «هنر دیگر» شناخته می شود. بر خلاف اشکال سنتی هنر، در این جنبش نه بر فرم حساب شده، بلکه بر بیان آزاد و ناخودآگاه، بدون اشاره بیرونی تأکید شد. تأثیر این حرکت را در آثار بعدی محسن وزیری مقدم می توان دید.

در سال 1351 یکی از شاگردان وزیری مقدم با او ازدواج کرد، اما ازدواج آنها کوتاه بود و در نهایت به طلاق منجر شد. از سال 1354 به بعد تغییر محسوسی در سبک هنری محسن وزیری مقدم به وجود آمد. او شروع به خلق آثار جدیدی کرد که شامل چوب های برش خورده با خطوط موازی و رنگ های پر جنب و جوش بود و سپس با استفاده از پیچ به سطح بوم متصل شد. این نشان دهنده انحراف از کارهای قبلی او بود و تمایل او را برای آزمایش مواد و تکنیک های جدید نشان داد.

تکنیک جدید محسن وزیری مقدم در استفاده از چوب های برش خورده با خطوط موازی و رنگ های پر رنگ فضایی تعاملی و پویا ایجاد کرد که بینندگان را به مشارکت در دگرگونی اثر هنری دعوت کرد. این مجموعه مقدمه ای برای مجموعه آثار بعدی او با نام «هراس و پرواز» بود که در سال 1355 خلق کرد. در این آثار، فرم لطیف و گریزان پرنده در مقابل اشکال تهاجمی و خشن در نقش برجسته ها و نقاشی ها قرار گرفته است، نشان دهنده قله ای از بیان هنری وزیری مقدم. این آثار توجه هنرمندان ایتالیایی را به خود جلب کرد و شهرت او را به عنوان یک هنرمند پیشگام در دنیای مدرنیسم ایرانی بیشتر کرد.

محسن وزیری مقدم تا سال 1357 در فعالیت‌های هنری خود بسیار فعال بود و نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی متعددی برگزار کرد که با استقبال گسترده‌ای روبرو شد. نمایشگاه های انفرادی او به ویژه در میان علاقه مندان به هنر بسیار محبوب بود. شایان ذکر است، او در نمایشگاه گروهی موزه هنرهای معاصر تهران که به مناسبت افتتاح آن برگزار شد، شرکت کرد و جایگاه خود را به عنوان یک شخصیت برجسته در جهان مدرنیسم ایرانی تثبیت کرد.

وزیری مقدم تا حدود سال 1365 به بررسی موضوع «هراس و پرواز» در آثار هنری خود ادامه داد، اما در ابعادی کوچکتر از آثار قبلی خود و با استفاده از مواد سبکتر و در دسترس تری مانند آبرنگ، اکرلیک و در نهایت کاغذ و مقوای رنگی.

این نشان دهنده تغییری نسبت به کارهای قبلی او بود که شامل چوب بریده شده و پیچ بود و تمایل او را برای آزمایش با مواد و تکنیک های مختلف نشان داد. با وجود این تغییر، کاوش مداوم او در موضوع، خلاقیت و تطبیق پذیری او را به عنوان یک هنرمند به نمایش گذاشت.

نوشته شده توسط شرکت دیجیتال مارکتینگ فیبی لند.