تاثیر 3 دوره بر نقاشی دوران جدید ایرانی
نقاشی دوران جدید (مدرن): هیچ تعریف و توضیح شفافی برای واژه «هنر مدرن یا جدید» وجود ندارد.
این هنر همچنان یک واژه متغیر است که می توان معانی متعددی برای آن یافت کرد. البته جای تعجب نیست، زیرا ما مرتباً در حال حرکت رو به جلو در زمان هستیم و چیزی که امروزه به عنوان نقاشی جدید یا مجسمه سازی مدرن نام برده می شود، ممکن است در پنجاه سال آینده مدرن به نظر نرسد.
فهرست مطالب
منشا نقاشی دوران جدید چه بود ؟
برای فهم چگونگی شروع «نقاشی مدرن یا جدید»، کمی اشاره به پیشینه تاریخی آن تاثیرگذار خواهد بود. قرن 19 زمان تغییرات قابل توجه و با سرعت بالایی در حال افزایش بود. در نتیجه انقلاب صنعتی 1760-1860 تغییرات بزرگی در تولید، حمل و نقل و فناوری ایجاد شد که در سراسر اروپا و آمریکا تاثیر گذاشت.
تغییرات اجتماعی قرن 19 به علاوه بر تأثیرگذاری بر شیوه خلق هنر توسط هنرمندان، انگیزه هنرمند برای کشف موضوعات جدید بود. هنرمندان به جای پیروی از سلسله مراتب مطالب و قناعت به موضوعات دانشگاهی شامل دین و بزرگان یونانی، با پرتره ها و مناظر معنادار همه موضوعاتی که برای افزایش درک و آموزش تماشاگران طراحی شده بودند شروع به ایجاد آثار هنری در مورد مردم و مکان ها، یا ایده هایی که به آن ها علاقه داشتند، کردند.
هنر نقاشی جدید در ایران به این سه دوره تقسیم می شوند:
هنر دوران افشار در ایران
عصر حکومت نادرشاه افشار، دوران پر خروشی بود که تمام وقت به جنگ گذشت. مسلما در چنین محیطی، هنر نقاشی جدید زمینه های مساعد برای پرورش را نیافت اما تحولاتی در آن پدیدار شد که زمینه ساز هنر قاجاریه شد.
دوران حكومت پر از جنگ نادرشاه افشار را عصر افول نسبی هنر نقاشی جدید ايران در رشته های مختلف خوانده اند. نادرشاه پس از بر پا کردن سلسله افشاريه تا پايان زندگی خويش كمتر فرصت توجه به هنر و هنرمندان را يافت.
حكومت دوازده ساله نادر توأم با جنگ و لشكركشی و فتوحات و مبارزات بود و پادشاه افشار بخش اعظم اوقات خود را در اغتشاشات سياسی و نظامی سپری كرد و فرصت و وقتی برای ترويج هنر و آبادانی پادشاهی وسيع خود نيافت و تن ها ويژگی اين دوره مخلوط شدن شیوه های هنری ايران با هند بود كه به اوج خود رسيد.
فقط سبک نقاشی جدید دیواری بزرگ که احتمالا رابط میان نمونه های اواخر قرن یازدهم و اواخر قرن دوازدهم هجری در شیوه زند و شامل چند پرتره از نادرشاه هستند، موجود است.
از مهم ترین ویژگی های نقاشی جدید ایرانی در قرن دوازدهم، کاهش تذهیب کتب است. هنرمندان به جای تذهیب کتب، هنر خویش را صرف نقاشی رنگ روغن و هر چه بیشتر تزئین اشیا کوچک مانند: قلمدان، آیینه دان، صندوقچه و لفاف و جلد کتاب با خمیر کاغذ لاکی یا چوبی می کردند.
هنر دوران زندیه در ایران
از دوران فروپاشی صفویه درسال”1135 ه. ق” و بر روی کار آمدن نادرشاه و پایان حکومت او در “1160 ه. ق” نا امنی خاصی در شیراز حاکم بود که نتیجه آن قتل و غارت و کشتار مردمان و تنگی معیشت بود.
با روی کار آمدن کریم‌خان زند و سرکوب آشوب ها و به سامان دادن اوضاع آشفته زمان، شیراز به عنوان یک مرکز علمی، تجاری و هنری نقاشی جدید تغییر یافت و خرابه های شهری پذیرای مکان های باشکوه شد. فضای آزادانه مذهبی و اجتماعی زندی که از ویژگی های حکومت وکیل الرعایا بود، نقاشان و هنرمندان این دوره را صاحب فراغت و آسودگی در خلق هنر کرد.
شیراز از یک طرف شهر و مرکز و خاستگاه شعر است و از دیگر سوی و ارث ارزش های پر دوام و قدمت هنر های سنتی و به ویژه نقاشی دوران جدید است.
تا به حال شهرت و آوازه هنرمندان مکتب شیراز و آثار و یادگار هاشان از خاطره ها نرفته است. همین مکتب اصیل و ارزشمندی که در قرن دهم هجری با ظهور و تولد نام آوران نقاشان شهر شیراز چشم انداز نوینی را به جهان نگارگری و نقاشی جدید گشود.
تردیدی نیست که زبان هنر در این روزگار قرار و سکون، بعد از آن همه غارت و آشوب، باید جوابگوی و دل های آزمند و به دیگر کلام چونان مرهمی التیام بخش زخم های کهنه و اندیشه های طالب لطافت و ظرافت و سکون باشد.
شکیل ترین آثار این تحولات را هم امروزه می توان در کاشیکاری های مساجد جامع و وکیل شیراز و حجاری ها و گچ بری ها به یادگار مانده، از عصر وکیل الرعایا در بنا های دیدنی دوره این سلطان مشاهده کرد. که به تنهایی نمایانگر تأثیر از ذوق و سلیقه هنرمندان و پیروان مکتب گل و رواتر شیفتگان گل است.
هنر دوران قاجار در ایران
سبک نقاشی جدید در مکتب قاجار همه ی ویژگی های موضوعی و کاربردی یک مکتب نقاشی (نگارگری) را دارا می باشد. این سبک از نقاشی های مکتب قاجار نوعی سبک تلفیقی می باشد و در آن ویژگی های هنر نقاشی سنتی ایرانی نیز به وضوح دیده می شود. در واقع نگارگری مکتب قاجار از تلفیق نقاشی ایرانی با عناصر و شیوه هایی از سبک نقاشی اروپایی شکل گرفته است.
فتحعلی خان قاجار از ایل «اشاقه‌باش» بود که برای اولین بار بزرگ ترین منصب نظامی یعنی سپه‌سالاری طهماسب دوم صفوی را به دست آورد. او سر انجام به دست نادر کشته شد. محمد حسن خان از آشفتگی ایران بعد از مرگ نادرشاه استفاده کرد و در شمال ایران قدرت را به دست گرفت. در این زمان محمد حسن خان سه دشمن اصلی داشت؛ احمد خان ابدالی، کریم خان زند و آزاد خان افغان.
نخستین شاه قاجار و موسس این سلسله، آقا محمد‌خان قاجار بود. او با تلاش بسیار توانست سلسله قاجاریه را تشکیل دهد و به دلیل نداشتن جانشین، برادر زاده او فتحعلی خان قاجار جانشین وی شد. مهم‌ترین حادثه دوره فتحعلی شاه قاجار، دو دوره جنگ‌های ایران و روس است.
در مکتب قاجار، درکنار نقاشی کهن ايران يعنی نگارگری که در حال شکفتگی و کمال بود، نقاشی ديواری (ديوارنگاره) هم به دربار راه يافت. زندگی پرشکوه و با تجمل درباری خواستار تزيين قصر های گوناگونی بود که در اصفهان و قزوين و شهر های ديگر ساخته می شد.
نقاشی دوران جدید بيشتر در خدمت تزيين کتاب بود و با خصوصياتی که داشت به کار آراستن کاخ ها نمی آمد. برای اين منظور نقاشی اروپایی سرمشق و نمونه خوبی بود. کاخ چهل ستون تحت تأثير نقاشی اروپا (رنسانس متأخر) و اکثرا بدست نقاشان همان سرزمين نقاشی شد.
دوره قاجار، یکی از مهم ترین دوره ها در تاریخ زندگی زنان ایرانی محسوب می شود. بسیاری از ارزش های نو پدید آمد که رفتار کهن را دگرگون ساخت. تاثیر این تحول را در تصاویر نقاشی شده زنان این دوره نیز می توان مشاهده کرد. تعدد تصاویر زنان به جلوه هنر نقاشی دوران جدید ایران در مکتب قاجار مدد رساند.
نقاشی مکتب قاجار به ویژه در دوره پادشاهی فتحعلی شاه با تاکید بر نمایش وجوه شاهانه به صورت هنری کاملا درباری درآمد و موضوع بیشتر نقاشی های مکتب قاجار بر دربار و درباریان متمرکز شد.
ارتباطات گسترده با دنیای غرب در زمان قاجاریه و سفر های سیاحتی مکرر شاهان و درباریان به فرنگ موجب نوعی شیفتگی به فرهنگ غربی شد و رفته رفته در سایر شئون زندگی دربار و درباریان رخنه کرده و تاثیر عمیقی بر نگرش آنها بر جای نهاد.
نوشته شده توسط شرکت دیجیتال مارکتینگ فیبی لند .
دیدگاهتان را بنویسید