کاربردهای نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی

در این مقاله، تمرکز ما بر روی کاربردهای نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی است. نگارگری ایرانی به عنوان یکی از اصولی‌ترین و مهم‌ترین فرم‌های هنری در تاریخ ایران، به صورت فراگیر در هنر سفالگری به کار گرفته می‌شود. تکنیک‌های نگارگری در سفال و سرامیک ، به عنوان یکی از عوامل اصلی در زیباسازی و ثبت تاریخ و فرهنگ جوامع، بسیار اهمیت دارند. طرح‌ها، نقوش، و تصاویری که بر روی ظروف سفالی و سرامیکی به نمایش درآمده، نه تنها ارزش هنری بالایی دارند بلکه نماینده واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی مربوط به هر دوره تاریخی هستند.

در این مقاله، به بررسی گسترده‌ترین کاربردهای نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی می‌پردازیم. ما به تحلیل تکنیک‌های نگارگری ایرانی در سفال و سرامیک، تأثیر آن بر تزئین ظروف، نمادشناسی و مفهوم‌های مورد استفاده، و همچنین نقش آن در حفظ و انتقال فرهنگ‌ها و تاریخ در قالب ظروف سفالی و سرامیکی خواهیم پرداخت.

هنر نگارگری – تاریخچه، سبک ها و کاربردهای آن

تاریخچه هنر سفالگری

هنرسفالگری از دیرباز به علت انکه مواداولیه آن درهمه سرزمین هاوسکونت گاه های بشری یافت میشود راج بوده و به عنوان صنعتی که تجلی هنری فعالیت ذهن وخلاقیت وابداعات جوامع گذشته را معین می کند،همواره نشانه گویایی از اوضاع اجتماعی وویژگی های ماده ای ومعنوی دوران گذشته بوده و سفرارزشمندی برای تعبیر دوران تاریخی محسوب میشود.

سفال یکی از مهم ترین وقدیمی ترین دست ساخته های هنری بشر است که از آغاز سفالگری تاکنون همچنان پایدار مانده است .

همچنین یکی از دستاوردهای بزرگ تمدن اسلامی است که به علت حمایت بازرگانان-حکام وعامه مردم وهم چنین منع استفاده از ظروف طلایی ونقره ای ، استفاده از ظروف سفالی و سرامیکی رواج می یابد .

باهجرت پیامبر اسلام (ص)از مکه به مدینه ، درسال 622 میلادی دوران اسلامی وسال های هجری قمری رسما آغاز شد وسلسله های حکومتی یک پس ازدیگری روی کار آمدند.

ایران یکی از تمدن های غنی ومهم اسلامی بود،که تحت لوای اسلام با سلسله های مختلف ادامه حیات داد .وهنردوران اسلامی ایران شکل گرفت  

درحدود سال 429 هجری قمری دولت ترکمانان وسلجوقی یکی از وسیع ترین وقوی ترین دولت های اسلامی ایران شکل گرفت،بعد از سلجوقان وخوارزمشاهیان ،مغولان،تیموریان وصفویان روی کار آمده اند وتاسده 12 هجری قمری ،درایران حکومت می کردند.هنرهای گوناگون،در این دوران به رشد وشکوفایی رسید هرچند در دوره هایی همچون،حمله مغولان به ایران این رشد با وقفه مواجه شد.اما با وقفه کوتاهی،به دوران رونق وشکوفایی بازگشت وآثار با ارزشی در این دوران شکل گرفت .

تفاوت ظروف سفالی و سرامیکی

ظروف سفالی و سرامیکی جه فرقی باهم دارند ؟ ساختن ظروف سفالی با گل رس است که به رس قرمز نیز مشهور است ویکی از مرغوب ترین خاک در صنعت سفالگری است ،رس قرمز خاک ثانویه است که از دل طبیعت به دست میاد.

منظور از خاک ثانویه این است که در اثر یک سری جابه جایی یک سری ناخالصی ها بهشون اضافه شده ،ناخالصی ها مثل سدم،پتاسیم،کلسیم،آهن، که ناخالصی خاک های ثانویه را تشکیل می دهند .  

گل رس قرمزبعد ازپخت به دلیل وجود مقادیر بالای آهن به رنگ نخودی وصورتی درمی آید،که به این ظروف اصطلاحا سفال می گویند

ما رس سفید نیز داریم که منبعش کائولن است وبعد پخت سفید می شود که در اصطلاح بهش سرامیک می گویند رس سفید  دمای بالاتری نسبت به رس قرمز دارد .در لفظ عامیانه به رس سفید سرامیک می گویند وبه رس قرمز سفال

دوره های نگارگری که در آکادمی رشیدی تدریس میشود چی چیزهایی هست ؟

تکنیک های رایج سفالگری برای نگارگری

کاربرد نگارگری در دیوارکوب سفالی

ابتدا می توانید همه هنر و مهارتتان را در نگارگری چنانچه بودجه کمی دارید با تکنیک دیوار کوب سفالی شروع کنید .

متریال وابزار دیوارکوب سفالی نسبت به متریال دیگر تکنیک ها ارزان تر وقابل دسترس تر است شما برای شروع کار به چند رنگ اکرلیک وگواش لازم داریدوچند ظرف سفالی خام که با گل رس ساخته شده اند

هرچند می توانید از ظروف که به اصطلاح سرامیک گفته میشوند استفاده کنید ولی در واقع همان نوعی سفال است که با گل سفید ساخته شده شما می توانید هر کدام از تکنیک های نقاشی ایرانی اعم از تذهیب ،گل مرغ، نگارگری را طراحی وبه وسیله کاربن به ظروف یا ماگ موردنظر انتقال داده وبا اکرلیک وگواش شروع به رنگ آمیزی طرحتون بکنیدودرآخر برای تثبیت وضدآب کردن رنگ وطرحتون از وارنیش استفاده کنید .هم چنین باخرید گلدان های سفالی ونقاشی برروی آن می توان کسب کار خوبی را اندازی کرد واینگونه به این تکنیک حالت مصرفی بخشید اما در نظر داشته باشید که ظروف دیوارکوب جنبه تزئینی داشته ونمی توان به عنوان ظروف مصرفی به کاربرداما برای تزئیین ودکوراسیون منزلتان ویا حتی کادو نیز می توان از این تکنیک استفاده کرد .

کاربرد نگارگری در تکنیک زیرلعابی ورولعابی

کاربرد دیگر می توانید نقوش نگارگری وتذهیب ویا گل مرغ یا حتی به صورت قلم گیری مشکی ویا سرمه ای برروی سفال یا سرامیک انجام دهید اما دراین نوع تکنیک شما باید آشنایی کامل با تکنیک رولعابی وزیرلعابی سفال وسرامیک ومواد ومتریال آن داشته باشید این نوع ظروف به دلیل لعاب وپخت درکوره جز ظروف مصرفی قلمداد میشوندوشما می توانید دراین ظروف غذای داغ سرو کرده وحتی برا شستشو داخل ماشین ظرف شویی قراردهید بدون اینکه به ظرف یا سلامتی شما ضرری برسد.دردوران ایلخانی که اوج استفاده از ظروف سفالی و سرامیکی بود به دلیل حکم علمای آن زمان برحرام بودن استفاده از ظروف نقره وطلایی باعث شد هنرسفالگری به خصوص در تزئیین واستفاده آن در ظروف رشد چشمگیری داشته باشند.از تکنیک های سفالی متنوع که شامل :زرین فام، لعاب تک رنگ، لعاب پاشیده، زیرلعابی و…..دراین دوره برای تزئیین ظروف بیشتر از تصویرسازی متون ادبی مثل داستان هایی همچون آزاده وبهرام –شاهنامه فردوسی وزندگی امامان هم چنین از وقایع مهم دربار وشاه به صورت نگارگری تصویرسازی می شده اندشما نیز می توانید با تکیه برطراحی نگارگر خود یکی از داستان ها را انتخاب وتصویرسازی بکنید ومجموعه از ظروف  که شامل انواع ماگ وگلدان و—خواهد بود بسازید .در دوره ایلخانان به دلیل رابطه تنگاتنگ ایران وچین ظهور بعضی از عناصر چینی همچون اژدها وابرهای پیچان در هنرایرانی به چشم میخورد،همچنین طراحی تک رنگ به صورت قلم مشکی که بعدها به به صورت قلم گیری لاجوردی هم رشد پیدا میکند .

در این نوع قلم گیری ما فقط طرح انتقال وبا مرکب مشکی مخصوص یا فقط رنگ لاجوردی که اصولا طرح هایی از شاخه های ختایی برروی انواع ظروف ترسیم می کنیم

زیرلعابی

یکی از تیکنیک های نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی ، تکنیک زیرلعابی است . دراین تکنیک به متریال خاصی چون رنگ های معدنی که استن نام دارد چند قلمو با شماره های مختلف وپالت وچسب cmc یا آب قند یا آب کتیرا ودر آخر ظروف مورد نظر ولعاب که بستگی به جنس سفال شما دارد زیرا لعاب سفال گل رس با لعاب سرامیک تفاوت داره اند.میتوانید طرح مورد نظر را برروی ظروف انتقال داده وبا استن ها شروع به رنگ گذاری کنید سپس بعد از اتمام رنگ گذاری ولعاب مورد نظر رازده ودرکوره مخصوص پخت سفال وسرامیک قرار می دهیم .در تکنیک رولعابی که اکثرا برروی ظروف چنی ولعاب خورده چه ساده وچه رنگی زده می شود اکثرا برروی ظروف با جنس چینی وسرامیک کار می کنند .یکی از تکنیک های پرطرفدار زیرلعابی ترانسفر چسباندن است شما می توانید با استفاده از قدرت طراحی که دارید حال چه در نگارگری وچه در تذهیب یا گل مرغ طرح مورد نظر را طراحی کرده وبه کارگاه های مربوطه یا کارخانه هایی که ترانسفر نسوز مخصوص سفال وسرامیک تولید می کنند سفارش داده وترانسفر مورد علاقه واورجینال خود را تهیه برروی ظروف بچسبانید .

کاربرد نگارگری در میناکاری سفال در ظروف سفالی و سرامیکی

تکنیک دیگر تکنیک میناکاری سفال است که اصولا نقوش تذهیب را برروی این ظروف اجرا می کنند مواد ومتریال مورد نظر آن نیز همانند زیرلعابی  است فقط در استن ها لعاب مخصوص گل رس ترکیب می کنندو سپس بعداز آن شروع به رنگآمیزی نقوش تذهب می کنند در این تکنیک نیز ما ظروف را لعاب زده وداخل کوره می گذاریم اما فرق میناکاری سفال این است که فقط برروی سفال گل سرخ انجام می شود .وبرروی سرامیک کارایی ندارد .

هنر تذهیب – تذهیب در نگارگری و کاربرد های آن

کاربرد های نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی

دیگر تکنیک نقاشی گل مرغ وتذهیب برروی کاش است که به اسم کاشی هفت رنگ شهرت دارد این کاشی که در برخی ابناهای قدیمی مخصوصا دوره صفویه در شهایی نظیر اصفهان وشیراز مشاهده می کنید.که برای تزئیین دیواربه کار می رفته است امروز می توان این کاشی هارا برای تزئیین دور آینه ای که برروی دیوار نصب است انجام دهیم یا قطعات کوچک کاشی پخته شده را برروی وسایل چوبی مثل جعبه سوار کنیم .یا برای تزئیین دکوراسیون قسمتی از دیوار خانه یا اپن آشپزخانه یا کارگاه کوچکتان بهره ببرد .

یکی دیگر از کاربرد های نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی ، چنانچه به حجم سازی ومجسمه سازی علاقه دارید شروع به تولید مجسمه نگارگری با گل بکنید یا لوح های گلی به عنوان تابلو برای نصب برروی دیوار های منزلتان که مزین به نقوش تذهب یا گل مرغ است اقدام کنید.امیدوارم مطالب حاضر بتواند کمک اندکی در راه اندازی کسب کار تان واطمینان خاطر یافتن ذهنتان در راستای، انتخاب نگارگری شود مقاله حاضر سعی برآن داشت که نشان دهد نگارگری هنر منسوخ شده نیست بلکه هنر اصیل ایرانی با انواع کاربردهاست که به راحتی با انواع متریال سازگاری دارد.

یه سر به دوره های نگارگری آکادمی رشیدی بزن . اینجا را کلیک کنید .

سئو شده توسط شرکت برنامه نویسی طراحی سایت و اپلیکیشن فیبی لند .