برخی نویسندگان از واژه “نگارگری” به نام “مینیاتور” یاد کرده اند.مینیاتور در فرهنگ معین: تصویری کوچک که در آن ریزه کاریهایی به کار رفته باشد. نوعی از نقاشی خاص مشرق زمین که در آن قواعد مناظر و مرایا رعایت نمی شود و در آن رنگ جنبه تزیینی دارد و جزییات با ریزه کاریهای خاص نشان داده می شود.مینیاتوردر فرهنگ عمید: مینیاتور نقاشی همراه با ریزه کاری و استفاده از لاجورد، آب طلا و آب روی کاغذ یا فلز است، که بیشتر در مشرق زمین معمول است. با توجه به تعاریف این واژه باید به نگارگری نسبت داده شود. معانی متعدد دیگر برای مینیاتور : نگار، نگاریدن، نگارشتن واژه مینیاتور مخفف شده ی کلمه فرانسوی ( minimum natural ) به معنی طبیعت کوچک و ظریف است.
بنابراین درحقیقت مینیاتور مفهمومی عام دارد و روش ها و سبک های گوناگون را شامل میشود و نکته مهم در آن رعایت نهایت ریزه کاری و دقت در جزییات است. این واژه از دوره قاجار وارد زبان فارسی شد.
ویژگیهای خاص نگارگری شامل: عدم رعایت پرسپکتیو ( علم مناظر و مرایا) دقت در جزییات دوری از سایه پردازی و حجم نمایی استفاده و کاربرد رنگهای تخت و درخشان
بیشترین نوع ترکیب بندی مورد استفاده در نگارگری ترکیب بندی منتشر ترکیب بندی دایره ای ترکیب بندی حلزونی البته ممکن است تمام این ترکیب بندی ها در یک اثر هنری با هم جمع گردد.
در مجموع هنر ایرانی در طول تاریخ، هنری نمادین و سمبلیک بوده است. در نگاره های ایرانی هر عنصر دارای معنی خاصی است . بنابراین بیشتر رساندن این مفاهیم هستند که موضوع اصلی نگارگری را شکل میدهند.
موضوع در نگارگری در هنر ایرانی موضوع وجود دارد اما نه به طور واقعی بلکه به طور حسی بدین معنا که موضوع فقط به وزن ، ریتم و رنگ و حیات نقشی که هنرمند می آفریند کمک میکند، از همین روی اغلب در نگاره ها موضوعات مشترکی دیده می شود.
البته نباید تصور کرد که تمام نگاره ها فاقد موضوع مهم و ارزشمند هستند، در حالیکه تعداد بسیاری نیز دقیقا دارای موضوعات مهم و دارای مقاصد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بوده اند. و خود تصاویری از تاریخ این فرهنگ اند. لیکن نحوه بیان موضوع نیز همانند خود پرسوناژها دقیقا طبق واقعیت صورت نگرفته است اما درک مناسبی از موضوع را برای ما نمایان میکنند. و معمولا در وهله اول مخاطب جذب رنگ و طرح و جزییات اثر میشود تا موضوع آن.
مکاتب مختلف نگارگری این نام گذاری ها بر حسب تجمع هنرمندان در این منطق و یا دوره زمانی آن نام گذاری شده اند.مکتب سلجوقی مکتب بغداد یا ( عباسی) مکتب تبریز اول ( دوره ایلخانی( مغول)) مکتب شیراز اول ( دوره ایلخانی( مغول)) مکتب جلایری ( حکومت در دو مرکز تبریز_بغداد) مکتب شیراز دوم ( تیموریان) مکتب هرات ( تیموریان) مکتب بخارا مکتب تبریز دوم مکتب قزوین مکتب اصفهان نقاشی قاجاری نقاشی قهوه خانه ای نگارگری معاصر