نگارگری یا نقاشی ایرانی در میان آثار مختلف طراحی و نقاشی سنتی از تنوع موضوع، رنگ‌آمیزی، ترکیب‌بندی و گستردگی بیشتری برخوردار است.
این هنر در بیشترِ فرهنگ های جهانی و به ویژه ایران وجود داشت و بسیار هنر کاربردی و در میان هنرهای تصویری هنر مادر محسوب میشود. چرا که تمامی هنرمندان صنایع دستی و هنرهای تجسمی نیازمند به طرحی برای کار هستند و این طرح را هنرمند نگارگر طراح می‌تواند ارائه دهد.
می توان گفت نگارگری هنری است که مستقیم از نظام عاطفی و حسی و فکری زندگی مردم ایران زمین مایه گرفته و هم پای زندگانی تاریخی مردم ایران دگرگون شده است. در ادامه به طور کامل به معرفی هنر نگارگری، تاریخچه آن ، زیرمجموعه های نگارگری ، سبک های مختلف و همچنین کاربرد های آندر زندگی واقعی ، پرداختیم تا با دنیای آن بیشتر آشنا شوید .
فهرست مطالب
هنر نگارگری یعنی چه ؟
“نگاریدن” در فرهنگ لغات فارسی به معنای نقاشی کردن و “نگار” به معنای نقش است و “نگارگری” در حقیقت همان (نقاشی به سبک ایرانی) است. نگارگری، دارای اصول و قوانینی است که آن را از نقاشی های اروپایی و مینیاتور متمایز می کند.
گاهی نگارگری به اشتباه مینیاتور خوانده می شود که مینیاتور واژه ای فرانسوی است و به هنرهای ظریف و کوچک اندازه ی قرون وسطی گفته می شود و با نگارگری متفاوت است.
نگارگری ایرانی، به نقاشی هایی گفته می شود که حاصل خیالات و رویا پردازی های هنرمند و سیر کردن روح او در عالم معناست؛ هنرمند سعی می کند تا با گشتن در عالم معنا، آنچه را با روح خویش لمس می نماید به تصویر کشد.
نگارگری، همان هنر ظریف و ریزنقش خاور نزدیک است که معمولا دارای ویژگی کاربردی است مثلا برای مصورسازی کتب ادبی، تاریخی، علمی و پزشکی یا مذهبی تولید می شود یا به صورت «دیوارنگاره» بر روی دیوار کشیده می شود.
نگارگری ایرانی، ریشه در فرهنگ و هنر ایران زمین دارد و هنرمند نگارگر، بدون شناخت آثار ادبی و شعر ایرانی و دیدگاه های عارفانه نمی تواند آثار نگارگری خلق کند زیرا تصویرسازی های موجود در نگارگری مربوط به عالم ماده نیست بلکه مربوط به عالم معناست.
در نگارگری ایرانی، سایه وجود ندارد و تصاویر غرق در نور هستند. در این سبک، بُعد، سایه روشن و اصول پرسپکتیو رعایت نمی شود. در نگارگری چهره ی مرد و زن فرق چندانی با یکدیگر ندارد زیرا جنسیت در عالم معنا فاقد اهمیت است.
نظر استاد سمیه رشیدی راجع به معنی و مفهوم هنر نگارگری
نگارگری یا نقاشی ایرانی یا پیکره نگاری یا مینیاتور ، سه زیر مجموعه یا شاخه های اصلی دارد ؛ تذهیب ، تشعیر و گل و مرغ . کسانی که دنبال زیرشاخه های نگارگری هستند ، باید اول با هنر نگارگری آشنا شده و بعد سمت علاقه خود بروند . نتیجه این کار ساده شدن قوائد نگارگری برای دانشجویان ساده میشود و راحت تر میتوانند در یکی از زیر شاخه های نگارگری ، فعالیت کنند .
باستان‌شناسان در سال‌های اخیر در مناطق کوهستانی لرستان به غارهایی دست یافتند که دیوارهای آن به دست انسان‌های غارنشین نقاشی شده است و اکنون نکات مهم فراوانی را بر ما آشکار می‌سازد.
آثاری در تپه ملیان فارس کشف شد که با رنگ‌های اُخرایی، گل ماشی و سیاه منقش شده بود. کشف جام‌ها، سفال‌ها، مفرغ‌ها و آثار کهن هنر ایران در گوشه و کنار کشور، تداوم هنر نگارگری ایرانی ر ا به خوبی نشان می‌دهد. آثار دیگری که در تپه‌ی سیلک، چشمه علی، زیویه؛ مارلیک و دیگر نقاط به‌دست آمده نمایانگر رشد فوق‌العاده هنرهای تصویری ایران باستان است.
دوره‌های مختلف هنری ایران؛ مسیر خود را طی کرد تا اندک‌اندک زمینه‌ی پیدایش هنر نقاشی عصر هخامنشیان فراهم گردید. در عصر هخامنشیان کاخ‌ها و پرستش‌گاه‌ها به وسیله‌ی نقوش تزئینی و نقاشی روی گچ تزئین می‌گردید.
همچنین کاشی‌های الوان در این عصر رواج یافت (گفتنی است که هنر نقاشی در ایران هرگز مطرود نشده بلکه در هر دوره و در هر عصری به صورتی خاص تجلی یافته است. این هنر گاهی به عنوان نقاشی دیواری بر روی گچ، گاهی بر حسب ضرورت بر ظروف سفالین نقش بسته است). در کاخ‌های هخامنشی نقاشی‌های دیواری وجود داشت که در اطراف درهای ورودی قرار گرفته بود. این نقش‌ها با رنگ‌های آبی و سفید و قرمز تزئین یافته بوده که در اثر مرور زمان و حملات متعدد، از بین رفته است.
نقاشی در دورهی اشکانیان وارد مرحله جدیدی شد و همچون آثار هنری دیگر این دوره، تحت تاثیر عوامل و تحولات دوره اشکانیان قرار گرفت. آثار نقاشی دیواری متعددی از این دوره شناخته شده است که گویای این هنر در زمان اشکانیان است. قسمت مهمی از این آثار در خارج از مرزهای کنونی کشور قرار دارد.
هنر نگارگری، در زمان “مانی نقاش” در دوران ساسانی به وجود آمد. مانی در ابتدا با ادعای نبوت آمد و برای تبلیغ عقاید دینی خود، مجموعه ای از اعتقادات و باورهای بودایی، مهرپرستی، مسیحیت و زرتشتی را به وسیله ی نقاشی به تصویر کشید.
او از نقاشی به عنوان یک “زبان تصویری” برای تبلیغ عقاید دینی خود، استفاده نمود و این زبان تصویری به سرعت فراگیر شد و حتی به بیرون از مرزهای ایران از آسیای مرکزی گرفته تا کره و ژاپن و چین راه یافت.
نقاشی از ارکان اصلی آیین مانوی بود و در تزیین و مصورسازی کتاب ها به کار گرفته می شد.
به دستور مانی، تالارهایی به نام «نگارستان» ساخته شد و دیوارهای آن با نقاشی هایی بر اساس فلسفه ی آیین او و مضامینی چون خلقت انسان و سرنوشت وی تزیین شد.
از این رو به نگارگری قبل از اسلام “هنر مانوی” نیز می گویند که پس از ظهور اسلام به “نگارگری اسلامی” تغییر نام یافت .
نگارگری پس از ورود اسلام
پس از ظهور اسلام، نگارگری مدتی متوقف شد اما پس از گذشت دوره ای کوتاه، با تغییراتی که در آن پدید آمد، این سبک به “نگارگری اسلامی” بدل گردید.
در زمان سامانیان و غزنویان این هنر گسترش یافت و در قرن چهاردهم تا هفدهم میلادی شکوفایی نمایانی داشت. در هر دوره ای، پادشاهان و حکمرانان علاقه به گردآوری افراد نخبه و با استعداد از سراسر کشور داشتند تا بتوانند آثار هنری عظیمی را خلق کنند و به وسیله ی آن آثار به سایر ممالک مباهات کنند.
معمولا این هنرمندان در پایتخت و در کتابخانه های سلطنتی گرد هم می آمدند و دست به خلق آثار گوناگون از جمله نقاشی، خطاطی و… می زدند. معمولا فردی که از همه ی این هنرمندان در کار خود استاد تر بود، به سرپرستی این کتابخانه ها برگزیده می شد و بر سایرین نظارت داشت و کیفیت کارهای هنری آن ها را می سنجید.
به عنوان مثال جعفر بایسنقر خطاط در دوره ی تیموریان و کمال الدین بهزاد در اوایل دوره ی صفویه این وظیفه را بر عهده داشتند. این اساتید، استانداردهایی را مشخص می نمودند که آثار نباید خارج از این استانداردها می بود.
بنابراین این آثار شباهت هایی به یکدیگر پیدا می کردند و در برهه ی زمانی مشخصی خلق می شدند و مکان خلق این آثار که همان پایتخت ها بود، نیز یکسان بود؛ بنابراین نام آن مکان را به عنوان نام یک سبک و مکتب بر روی آن آثار می نهادند.
مثلا هنگامی که از «مکتب تبریز اول» سخن می گوییم، منظور نقاشی هایی است که برای اولین بار در عهد ایلخانان مغول در تبریز که پایتخت آن ها بوده است، به تصویر کشیده شده اند.
تذهیب هنری ایرانی اسلامی است که نقش های بدیع و زیبا درکتاب های تاریخی و مذهبی و قرآن ایجاد می کند معنوی ترین بخش نگارگری ایران است.
هنر تذهیب را می توان مجموعه ای از نقش های بدیع و زیبا دانست که نقاشان برای هرچه زیباتر کردن کتاب های مذهبی، علمی، فرهنگی، تاریخی، دیوان اشعار،قرآن و جنگ های هنری قطعه های زیبای خط به کار می برند.
تشعیر نقوشی از یک یا دو رنگ است که در حاشیه و سرفصل های برخی کتب و در و دیوار و پرده ها و فضاهای موجود در مجلس سازی ها و پرده های نقاشی ایرانی کشیده می شود و در جلدسازی و قلمدان سازی و قلم زنی بر روی فلز و نیز خطاطی دیده شده است .
در واقع تشعیر نوعی تزئین نسخ خطی است که در حاشیه ی نسخ یا مرقعات ،معمولا با یک یا دو و حتی با سه رنگ طلا انجام می گیرد،از آنجا که طراحی تشعیر، که در اصل طراحی حیوانات و منظره و اقسام آن است ، اغلب با طلا و به وسیلة قلم موهای بسیار ظریف انجام می گرفته است ، ظرافت خطوط را به مو تشبیه کرده اند.
نقش گل و مرغ همان آشناترین سبک در نگارگری ایرانی است که همه ما آن را می شناسیم و همانطور که از نامش برمی آید از دو عنصر شاخص گُل و مرغ تشکیل شده است.گل و مرغ نماد موهبت الهی و تجلی ظریف و لطیف آفریدگار است.شکل گیری “گل و مرغ” رایج و مرسوم امروزی از دوره صفویه صورت گرفته و تغییر و تحولات و ترکیبات آن، بعدها به وجود آمده است.
سبک نگارگری در چندین مکتب انجام می شود که عبارتند از: مکتب سلجوقی، مکتب بغداد، مکتب تبریز، مکتب شیراز، مکتب جلایری، مکتب هرات، مکتب بخارا، مکتب قزوین، مکتب اصفهان و مکتب قاجار.
– مکتب سلجوقی: در این مکتب، هاله ای دور سر پیکره ها وجود دارد که دلیل استفاده از این هاله ها جدا کردن پیکره از پس زمینه است. این مکتب مربوط به زمان حکومت سلجوقیان است و در قرن 5 و 6 هجری رواج داشته است. در مکتب سلجوقی، سرها بزرگتر از بدن ها کشیده می شوند و بازوبندی نیز بر بازوها نقش می بندد. در این مکتب نقوش و تزیینات معمولا به رنگ قرمز رنگ آمیزی شده اند.
– مکتب بغداد: یا مکتب عباسی، که این مکتب نخستین مکتب نگارگری اسلامی است و مربوط به قرون اولیه ی هجری و دوران خلافت عباسیان است. نگاره های این مکتب ساده هستند و پس زمینه ها بدون رنگ یا به طور مختصر رنگ آمیزی شده اند. در این مکتب از بال های فرشته گون زیاد استفاده می شود. از ویژگی های این مکتب، کوتاه تر، پهن تر و درشت تر کشیدن اشخاص و جانوران است.
– مکتب تبریز: یا مکتب مغول که نگاره های این مکتب، از نقاشی های چینی و هنر بیزانس تاثیر گرفته است و این مکتب خود به دو مکتب تبریز اول و تبریز دوم تقسیم می شود که از لحاظ تاریخی در زمان های مختلفی شکل گرفته اند.
1- مکتب تبریز اول: یا مکتب مغول که این مکتب مربوط به دوران حکومت مغولان بر ایران است و قرون 7 و 8 ه.ق را شامل می شود.
2- مکتب تبریز دوم: این مکتب مربوط به دوران حکومت صفویان است و دوران پادشاهی شاه اسماعیل اول و شاه تهماسب را شامل می شود. در این مکتب بر سر اشخاص، کلاهی قرمز که روی آن عمامه پیچیده شده است دیده می شود. در مکتب تبریز دوم، افراد به صورت تنها و مستقل (پرتره) کشیده نمی شوند. ریزه کاری و رنگ های درخشان در این سبک زیاد دیده می شود و نقش بندی ها معمولا از اطراف نقاشی بیرون می زنند.
– مکتب شیراز: قرینه سازی و تضاد رنگیِ عناصر نگاره از خصوصیات این مکتب است. این مکتب نیز همانند مکتب تبریز دارای دو دوره ی زمانی مختلف است که شامل مکتب شیراز اول و مکتب شیراز دوم می شود.
1- مکتب شیراز اول: این مکتب همزمان با مکتب تبریز اول، در شیراز به وجود آمد و مربوط به دوران حکومت ایلخانان مغول در قرن هشتم ه.ق است؛ در آن زمان شیراز توانسته بود از حملات مغولان در امان بماند و هنرمندان در این شهر فرصت یافتند تا به نوآوری های بیش تری در نگارگری دست یابند. در مکتب شیراز اول، رنگ ها متنوع تر، پخته تر و لطیف تر شدند.
2- مکتب شیراز دوم: این مکتب در زمان تیموریان و پس از شکست مغولان در قرن نهم ه.ق در شیراز و همزمان با سلطنت اسکندر سلطان و ابراهیم سلطان به وجود آمد و ویژگی های مکتب شیراز اول را داشت با این تفاوت که از مکتب تازه تاسیس جلایری نیز تاثیر پذیرفته بود. مکتب شیراز دوم، زمینه ساز به وجود آمدن مکتب هرات شد.
– مکتب جلایری: این مکتب به نام مکتب “تبریز-بغداد” نیز شناخته می شود و مربوط به حکومت آل جلایر بعد از خاندان ایلخانی است و در قرن هشتم ه.ق رواج داشت. این مکتب دنیایی شاعرانه و خیالی را به تصویر می کشد. در مکتب جلایری از رنگ های بسیار استفاده می شود و معماری ها نیز در آن به تصویر کشیده می شوند. در این مکتب عناصر چینی و بیزانسی حذف شدند.
– مکتب هرات: در این مکتب، تصاویر به صورت متقارن و عموما دایره وار نقاشی می شوند. مکتب هرات دارای تزیینات فراوان و رنگ های غنی است. این مکتب مربوط به دوران تیموریان است و دوران پادشاهی شاهرخ (پسر تیمور) و سلطان حسین بایقرا در قرن نهم ه.ق را شامل می شود.
این دوره، شاخص ترین دوره ی نگارگری ایران است. کمال الدین بهزاد هراتی، معروف ترین نگارگر این دوره می باشد که هنر نگارگری هرات را به دوره ی صفویه منتقل نمود. او هم نگارگر برجسته ی مکتب هرات و هم مکتب تبریز دوم می باشد.
– مکتب بخارا: این مکتب، مربوط به دوران شاه اسماعیل صفوی و همچنین سلطنت بازماندگان مغول به ماوراءالنهر می باشد. از ویژگی های بارز این مکتب، کلاه یا پوششی است که بر سر اشخاص قرار می گیرد.
یکی دیگر از ویژگی های آن تزیین کردن حاشیه های نسخ خطی با نقش و نگارهای دو رنگ طلایی و نقره ای است. در این سبک، افراد به صورت تنها و مستقل کشیده می شدند و لزوما به صورت گروه نبودند.
– مکتب قزوین: این مکتب مربوط به دوران صفویه است و پس از تغییر پایتخت به قزوین در زمان شاه تهماسب تا به حکومت رسیدن شاه عباس را شامل می شود. در این سبک، چهره ها و پیکره ها به صورت باریک و کشیده نقاشی می شوند.
– مکتب اصفهان: مکتب اصفهان مربوط به دوران صفویه است، زمانی که پایتخت توسط شاه عباس به اصفهان انتقال یافت. از ویژگی های بارز این مکتب طراحی خاص لباس و پوشش سر افراد است که به صورت عمامه ای بزرگ تزیین شده با پر و گل بود و این عمامه ها در زمان شاه عباس صفوی رواج داشت.
در مکتب اصفهان رنگ های قهوه ای، زرد و ارغوانی، رنگ های غالب محسوب می شوند. پیکره ها و درختان حجیم تر شده و چهره ها و پیکره ها فربه و پف کرده شده اند.
در این مکتب، باغ ها و گل ها بسیار زیباتر و با شکوه تر شده و اشخاص لباس فاخر و مجلل بر تن دارند. در این دوره تعداد افراد در نگاره ها کاهش یافت و تک چهره ها (پرتره) افزایش یافت.
رضا عباسی از نقاشان معروف این مکتب است؛ او در صورت سازی مهارت بسیاری داشت و به جای استفاده از صورت های خیالی برای شخصیت های نقاشی، از چهره ی شخصیت های زمان خود استفاده می نمود. او به نقاشی های دیواری (دیوارنگاری) با اندازه های بزرگ روی آورد و نگارگری را به (کتاب آرایی) محدود نکرد.
او بر روی کاشی نیز صورت سازی می کرد که پس از دوران سلجوقی این روش خود به ایجاد مکتبی تازه منجر شد. بسیاری مکتب اصفهان را با نام رضا عباسی می شناسند.
– مکتب قاجار: در این مکتب، از ترکیب نقاشی سنتی ایرانی با نقاشی اروپایی استفاده می شود. این مکتب از دوره ی زندیه آغاز شد و در دوره ی قاجار و کمی پس از آن ادامه یافت.
نگارگری در دوره ی قاجار شامل سه دوره است: در اوایل حکومت قاجار، نگارگری بیش تر مایه ی ایرانی داشت.
در اواسط دوره ی قاجار هم از نقاشی ایرانی و هم از نقاشی کلاسیک اروپایی مایه می گرفت و در پایان دوره ی قاجار سبک اروپایی بر نگارگری ها غالب شد تا جایی که بسیاری از نقاشان به کپی کردن آثار استادان نقاشیِ دوره ی رنسانس پرداختند و این کار را «فرنگی سازی» نامیدند.
نگارگری در دوره ی قاجار بسیار شبیه رنگ روغن های دوران زندیه است با این تفاوت که رنگ های غالب در رنگ روغن های قاجار سرخ رنگ هستند. در دوره ی قاجار، تصویرگری کتاب ها دوباره مورد توجه قرار گرفت.
–نقاشی قهوه خانه ای : نقاشی قهوه‌خانه‌ای یکی از انواع نگارگری و نقاشی ایران است که دوران مشروطه در ایران رواج یافته است. این نوع نقاشی درواقع روایتی از رزم، بزم و مذهب ایرانی است.
نقاشی قهوه‌خانه‌ای برآمده از مکتب قاجار در نگارگری ایرانی است که قدمت آن به قبل از دوران قاجار می‌رسد ولی دراواخر دوران قاجار و جنبش مشروطه اوج گرفت و شاخص‌ترین تاثیرات خود را در دوران پهلوی برجای می‌گذارد.
برخلاف دیگر مکاتب نگارگری و تصویرگری ایرانی که همگی درحوزه‌ی اکادمیک سر برآورده اند، نقاشی قهوه‌خانه‌ای در خارج از حوزه رسمی و به دست افرادی که مکتب دیده نیستند رشد و نمو یافت.
پژوهشگران سابقه‌ی نقاشی عامیانه‌ی مذهبی درایران را به عهده صفویان، زمانی که تشیع گسترش بسیار یافت، مربوط می‌دانند.
–نگارگری معاصر : تأسیس دانشکدۀ هنرهای زیبا، در دهۀ 20، سرآغاز تحول و تغییر بنیادی در نقاشی معاصر ایران است؛ دانشکده‌ای که میان نقاشی ایران و نقاشی رایج جهان ارتباطی ناگسستنی ایجاد کرد.
تا جایی که در دهۀ 30 و 40 نقاشان کشور به دلایل مختلف تصمیم گرفتند خود را از سنت‌ها برهانند و با آموختن ویژگی‌های نقاشی مدرن، این قالب جدید را بپذیرند.
برخی از این دلایل، ارتباط بیشتر ایران با کشورهای غربی، مسافرت تعدادی از هنرمندان و دانشجویان ایرانی به اروپا برای تحصیل، بازدید از موزه‌ها و نمایشگاه‌ها، توجه بیشتر و دائم برخی مطبوعات به هنر مدرن است.
«ایرانیزه» کردن نقاشی یا ایجاد مکتبی ملی و ایرانی برای نقاشان، به صورت یک مسأله جدی اهمیت یافت. از مشهورترین نقاشان معاصر ایران استاد محمود فرشچیان است.
کاربرد های نگارگری در زندگی روزمره
هنر نگارگری در دنیای واقعی (نه فقط روی کاغذ) کاربرد های متعددی دارد . این کاربرد ها به شکل دوبعدی و تخت یا حجم و نقش برجسته و یا حکاکی می‌تواند باشد و عبارت اند از :
برای کتب خطی و چاپی
برای ظروف (چینی، سفالی، سرامیکی، چوبی، شیشه ای ، سنگی، پایه ماشه )
در صنعت ساختمان (حصار، درب و پنجره، فضاسازی و طراحی داخلی)
در حجم مجسمه های برجسته و یا نقوش برجسته
برای انواع هنرهای کاربردی روی چرم
و استفاده از نقوش تزیینی، گیاهی و جانوری، نقوش ختایی و اسلیمی در طراحی جواهرات
استفاده از طرح نگارگری مانند نقوش انسانی، حیوانی و جانوران و پرندگان ، نقوش هندسی، ختایی و اسلیمی و تمامی زیر شاخه های بسیار متنوع نگارگری بر روی متریال چوب مانند نقوش برجسته و یا مجسمه های حجمی چوبی که الگوی کار ایشان طرح نگارگری می‌تواند باشد . و بسیاری هنرهای دیگر مانند معرق، منبت، مشبک و ارسی سازی ، نقاشی و چاپ روی چوب
نگارگری بر روی هنرهایی که پارچه متریال اصلی آنهاست ، انواع نقش دوزی ها و هنرهای متنوع آن تا انواع چاپ بر روی پارچه برای کاربردهای بسیار متنوع مانند بسته بندی محصولات و … یا نقاشی با آکریلیک روی پارچه در قالب کیف، کفش، و لباس
نگارگری برای صنعت تبلیغات ( بسته بندی محصولات، طراحی آلبوم ها و بروشورها، و کاملا استفاده از نقاشی ایرانی در تمامی ابعاد تبلیغ به شکل گسترده )
نگارگری را وارد دنیای انیمیشن های دوبعدی و سه بعدی کنیم.
کاربردهای نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی
ظروف سفالی و سرامیکی جه فرقی باهم دارند ؟ ساختن ظروف سفالی با گل رس است که به رس قرمز نیز مشهور است ویکی از مرغوب ترین خاک در صنعت سفالگری است ،رس قرمز خاک ثانویه است که از دل طبیعت به دست میاد.
نگارگری ایرانی به عنوان یکی از اصولی‌ترین و مهم‌ترین فرم‌های هنری در تاریخ ایران، به صورت فراگیر در هنر سفالگری به کار گرفته میشود. تکنیک‌های نگارگری در سفال و سرامیک ، به عنوان یکی از عوامل اصلی در زیباسازی و ثبت تاریخ و فرهنگ جوامع، بسیار اهمیت دارند.
طرح‌ها، نقوش، و تصاویری که بر روی ظروف سفالی و سرامیکی به نمایش درآمده، نه تنها ارزش هنری بالایی دارند بلکه نماینده واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی مربوط به هر دوره تاریخی هستند.
بعضی از کاربرد های نگارگری در ظروف سفالی و سرامیکی :
نگارگری در قلم زنی، هنر قلم زنی یکی از صنایع دستی دیرینه ایران است که در دسته فلز کاری قرار می گیرد. قلم زنی در اصل هنر تزیین و کندن نقش و نگار متفاوت بر روی وسایل فلزی مخصوصاً طلا، نقره، مس و برنج به کمک قلم و ضربه‌ی چکش است. فلز مس به دلیل شکل پذیری که دارد، در هنر قلم زنی به طور معمول بیشتر از دیگر فلزات به کار گرفته می شود.
در قلم زنی نقوش می‌تواند اعم از نقوش تذهیب و گل مرغ و تشعیر نیز باشد .همچنین می‌توان از هنر قلم زنی برای تولید جواهرات نقره‌ای یا مسی که مزین به سنگ‌هایی مثل فیروزه و عقیق و یا آمتیسیت، نیز می‌توان بهره برد. در مقالات بعد به هنرهای دیگر فلز کاری از جمله میناکاری و حتی خود هنر جواهر سازی به طور مفصل خواهیم پرداخت.
گارگری در صنعت چرم یک هنر و فن است که در آن طرح‌ها، نقوش و تصاویر روی سطح چرم یا محصولات چرمی ایجاد می‌شوند. این فن، از قدیمی‌ترین روش‌های تزیین چرم به شمار می‌رود و هنوز هم در صنعت چرم استفاده میشود. این کار می‌تواند به صورت دستی یا با استفاده از ماشین طرح‌بر روی چرم انجام شود.
چوب ماده‌ای جامد، سلولزی دارای بافت اسفنجی و ساختمانی سازمان یافته است مجموعه الیاف های ثانویه چوب شده در گیاهان آوندی از ریشه تنه و شاخه ها تشکیل شده است.
با توجه به تعریف فوق می‌توان دریافت که چوب ماده اولیه ای است شکل پذیر که امروزه در صنعت جایگاه ویژه‌ای دارد، چوب ماده‌ای است آسیب پذیر که شرایط مختلف جوی، محیطی و گذشت زمان بر روی آن تأثیر مستقیم و غیر مستقیم داشته آن را فرسوده و به تدریج نابود می کند.
واژۀ «مثبت» از نبات به معنی “گیاه” گرفته شده است و در اصطلاح به نقش برجسته و کنده کاری روی چوب گفته میشود دهخدا منبت را روبانیده شده و ناظم الاطبا آن را مأخوذ از تازی به معنی نقش‌های برجسته گل و گیاه و جز آن که بر روی چیزی نقش کنند و هر آنچه در وی کنده گری کرده باشند خواه چوب باشد یا جز آن دانسته است.
فراموش نکنیم که ما ایرانی هستیم و حفظ فرهنگ و اصالت در تمام ابعاد زندگی رسالت ما برای آیندگان و موجب فخر ما برای سایرین هست.
دقت کنید که کشور ژاپن با وجود پیشرفت های بسیار همچنان تلاش در حفظ اصالت و فرهنگ خود دارد. فراموش نکنیم که (نگارگری) داراییِ مایه افتخار و نشانی از هویت ماست.
فارغ‌التحصیلان این رشته علاوه بر تولید آثار هنری، دایر کردن کارگاه شخصی، برگزاری نمایشگاه آثار خود و تدریس نگارگری به هنرجویان همچنین میتوانند به عنوان کارشناس امور هنری، طراح یا نقاش در مراکز تولید انیمیشن یا پروژه‌های تصویری دیگر یا در سازمان میراث فرهنگی و ادارات تابعه در ترمیم آثار هنری، در مراکز آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مربی و یا با ادامه تحصیل در مقطع کارکشناسی ارشد به عنوان استاد در مراکز دانشگاهی تدریس کنند.
بیش از 20 دوره آموزش نگارگری با آکادمی رشیدی
آموزش نگارگری یکی از فعالیت‌های هنری است که به صورت سنتی از دوران باستان تا به امروز ادامه دارد. این هنر، با استفاده از قلم و مداد، به طور دقیق و زیبا، تصاویر و نمادهای مختلف را روی کاغذ یا سایر سطوح نگارش می‌کند. در حال حاضر، با پیشرفت فناوری و ابزارهای جدید، نگارگری نیز تحت تأثیر قرار گرفته و امکانات بسیاری برای آموزش و یادگیری این هنر فراهم شده است.
با انگیزه بیشتر به آموزش‌های ما درباره دوره‌های مختلف نگارگری نگاهی بیاندازید:
دوره آموزش نگارگری طبیعت: این دوره به شما اجازه می‌دهد تا دنیای طبیعت را با یک نگاه هنری متفاوت تجربه کنید. شما با مفاهیم و تکنیک‌های نگارگری طبیعت آشنا می‌شوید و میتوانید زیبایی‌های طبیعت را با طراحی‌های خود به تصویر بکشید. آیا می‌خواهید از هنر خود به عنوان یک نقاش طبیعت به شهرت دست پیدا کنید؟
دوره آموزش نگارگری طراحی آناتومی بدن: این دوره به شما مهارت‌های حیاتی نگارگری آناتومی بدن انسان را آموزش می‌دهد. شما با ساختار عضلات، استخوان‌ها و دیگر اجزای بدن آشنا می‌شوید و میتوانید این اطلاعات را با دقت و حساسیت به تصویر بکشید. آیا می‌خواهید به عنوان یک هنرمند طراحی آناتومی بدن با مهارت‌های بالا شناخته شوید؟
دوره آموزش نگارگری پرندگان: این دوره به شما این امکان را می‌دهد که زیبایی و انعطاف پرندگان را به تصویر بکشید. شما با نگارگری پرندگان در مختلف حالات و پروازها آشنا می‌شوید و میتوانید این موجودات فوق‌العاده را به تصویر بکشید. آیا می‌خواهید به یک هنرمند نگارگری پرندگان با شهرت تبدیل شوید؟
دوره آموزش نگارگری پرتره چهره: این دوره به شما اصول نگارگری پرتره‌های چهره را به صورت دقیق آموزش می‌دهد. شما با تناسبات و جزئیات چهره‌ها آشنا می‌شوید و میتوانید احساسات و ویژگی‌های فردی را با دقت به تصویر بکشید. آیا می‌خواهید به عنوان یک هنرمند پرتره‌های چهره شناخته شوید؟
دوره آموزش نگارگری اصول تکنیک تاش: این دوره به شما اصول نگارگری با تکنیک تاش را به صورت جامع آموزش می‌دهد. شما میتوانید با ترکیب عناصر مختلف طبیعت و با استفاده از تکنیک‌های اختصاصی طرح‌های خلاقانه بسیاری را به تصویر بکشید. آیا می‌خواهید به یک هنرمند نگارگری با تکنیک تاش ماهر تبدیل شوید؟
هنر نگارگری را با دوره‌های متنوع ما تجربه کنید و هنر خود را به سطح بالاتری برسانید. همچنین، با شهرت و مهارت‌های خود در دنیای نقاشی و تصویرسازی، اثرات هنری خود را بر جوامع به اشتراک بگذارید.
“بیش از 20 دوره آموزش نگارگری با آکادمی رشیدی” : در این مقاله بلند، توضیحات و آموزش هایی راجب به آموزش نگارگری انسان و پرندگان را برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم.جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!!
در دوران باستان، آموزش نگارگری دم سیمرغ نمادی از قدرت و شجاعت بود که در ایران باستان به عنوان نمادی از پادشاهی و حکمرانی استفاده می‌شد. این نماد با طراحی دقیق و زیبا، به یکی از محبوب‌ترین نمادهای ایرانی تبدیل شده است.
آموزش نگارگری سیمرغ در اساطیر و فرهنگ ایران پیشینه گسترده دارد.
سیمرغ پرنده ای با بال های گسترده و دمی بسیار بلند و مواج است با رنگ های زیبا که در تصویرگری های نسخ مختلف شاهنامه و دیگر آثار نقاشی ایرانی دیده میشود.
تصویر خیال انگیز سیمرغ در نگارگری رابطه تنگاتنگ با ادبیات و شعر و عرفان دارد و از موضوعاتی است که در متون مختلف مانند منطق الطیر و شاهنامه به آن پرداخته اند.
ما در آکادمی رشیدی، در مقاله ای جداگانه آموزش نگارگری طراحی دم سیمرغ را به طور کامل برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم. جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!
آموزش نگارگری طراحی پرندگان
در دنیای هنر، آموزش نگارگری طراحی پرندگان یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین رشته‌هاست. پرندگان با زیبایی و رنگ‌های خاص خود، همواره مورد توجه هنرمندان بوده‌اند و در آثار هنری بسیاری به عنوان موضوع اصلی یا جزئی حضور دارند.
آموزش نگارگری طراحی پرندگان، به هنرجویان کمک می‌کند تا با استفاده از قلم و مداد، پرنده‌های زیبا و جذابی را به تصویر بکشد. در این رشته هنری، هنرجویان با یادگیری تکنیک‌های مختلف، می‌تواند به خلاقیت و نوآوری خود پاسخ دهد و آثار بسیار زیبا و جذاب خلق کند.
آموزش نگارگری طراحی ابر به صورت حرفه‌ای
آیا تا به حال می خواستید به دنیای جادویی ابرها وارد شوید؟ آیا تصویری از آسمان آبی و پر از ابرهای رنگارنگ در ذهنتان می تابد؟ بهترین راه برای خلق این تصاویر زیبا و طبیعی، آموزش نگارگری طراحی ابر است. با این آموزش فوق‌العاده، شما میتوانید تکنیک‌های خلاقانه را یاد بگیرید و بتوانید ابرهایی جادویی و بی‌نظیر را بر روی کاغذ به تصویر بکشید.
آموزش نگارگری طراحی ابر یک تجربه هیجان‌انگیز و متفاوت است. با این آموزش، شما به عنوان یک هنرمند، از خلاقیت خود بهره‌برداری می کنید و با استفاده از ابزارهای حرفه‌ای، ترکیب رنگ‌ها و حرکات طبیعی ابرها را به تصویر می‌کشید. همچنین، در این آموزش، با تکنیک‌های پیشرفته‌ای همچون نمونه برداری از آسمان و تحلیل ساختار ابرها آشنا می‌شوید که به شما امکان می دهد تصاویری واقع گرایانه و فوق العاده بسازید.
شکل پیچان ابر در نگارگری بسیار پرکاربرد است و در بخش های مختلف یک اثر مورد استفاده قرار می گیرد. در مکاتب مختلف نگارگری در آسمان و نقوش پارچه و لباس گاهی بر دیوارها و لوازم و اشیاء نقش می شود و در هر دوره به شکل های متفاوت ترسیم شده و شعله های ابرگونه در آثار مختلف دیده می شود.
ما در آکادمی رشیدی، در مقاله ای جداگانه آموزش نگارگری طراحی ابر را به طور کامل برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم. جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!
آموزش نگارگری طراحی چهره
آموزش نگارگری طراحی چهره، به شما این امکان را می‌دهد تا به عنوان یک هنرمند و طراح، این همه زیبایی و برجستگی‌های چهره‌ها را به صورت تصویری باورنکردنی به نمایش بگذارید. این آموزش، دروازه‌ای است که به شما اجازه می‌دهد به دنیای معنا، احساسات و شناخت عمیق‌تری از انسان‌ها نفوذ کنید.
در دنیای هنر و طراحی، هیچ چیزی مثل زیبایی و تعبیر چهره ها قدرت جذب و تاثیرگذاری بیشتری ندارد. از آثار هنرمندان بزرگ تا عکس های خانوادگی، چهره‌ها همواره به عنوان سرزمینی از احساسات، شخصیت و تجربیات انسانی شناخته شده‌اند. آموزش نگارگری طراحی چهره، هنری است که با روش‌ها و تکنیک‌های خاص خود، قادر است این احساسات و جزئیات زیبایی را به تصویر بکشد.
ما در آکادمی رشیدی، در مقاله ای جداگانه آموزش نگارگری طراحی چهره را به طور کامل برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم. جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!
آموزش نگارگری پرتره چهره
آیا تا به حال تمایل داشته اید یک هنرمند حرفه‌ای در آموزش نگارگری پرتره چهره شوید؟ آیا می‌خواهید توانایی خلق اثری زیبا و بازتابگر شخصیت و جزئیات جالب چهره را در آثار خود داشته باشید؟ آموزش نگارگری پرتره چهره، شما را به دنیای فراوانی از خلاقیت و ارتباط با افراد از طریق هنر و ذهنیت هنری هدایت می‌کند.
آموزش نگارگری پرتره چهره، هنری چالش‌برانگیز است که نیازمند تمرکز و حوصله است. اما در عوض، به شما این امکان را می‌دهد تا توانایی خلق اثری ماندگار و الهام بخش را در دستان خود داشته باشید. آموزش نگارگری پرتره چهره به شما مهارت‌های لازم برای تشخیص و بازتاب صحیح نور، رنگ، سایه و جزئیات چهره را آموزش می‌دهد. همچنین، درک عمیقی از تناسب اجزای چهره و نحوه بیان شخصیت در آثار هنری را به شما می آموزد.
ما در آکادمی رشیدی، در مقاله ای جداگانه آموزش نگارگری پرتره چهره را به طور کامل برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم. جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!
آموزش طراحی آناتومی بدن
آموزش نگارگری طراحی آناتومی یکی از مهارت‌های پایه و اساسی برای هر هنرمند و نقاش حرفه‌ای است. این هنر، به شما این امکان را می‌دهد تا با دقت و دانش عمیق درباره ساختار و شکل بدن انسان، آثاری از جنس هنر و زیبایی ایجاد کنید. اگر علاقه‌مند به هنر و بصری‌سازی بدن انسان هستید، آموزش نگارگری طراحی آناتومی می‌تواند درک شما را از جزئیات و پیچیدگی‌های بدن افزایش دهد و شما را به یک هنرمند واقعی تبدیل کند.
“دوره آموزش نگارگری طراحی آناتومی ” : در این دورهی حرفه ای، توضیحات و آموزش هایی به صورت تصویر و ویدیوهای کوتاه راه تهیه کرده‌ایم که بتوانید قدم به قدم و اصولی طراحی آناتومی بدن را فرا بگیرید.برای دیدن دوره و ثبت نام کلیک کنید!!
آموزش نگارگری طراحی عناصر طبیعت
آموزش نگارگری طراحی عناصر طبیعت ، یک سفر هنری به دنیایی جادویی و زیباست که هر هنرمندی را درگیر خود می کند. طبیعت با زیبایی های بی پایان خود، الهام بخش بی نهایتی برای هنرمندان است و طراحی آن نه تنها یک فرآیند خلاقانه است، بلکه یک راه برای ارتباط معنوی با جهان اطراف است. در این دوره آموزشی، شما با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های حرفه‌ای، به طراحی و نگارگری زیبا و واقع گرایانه طبیعت خواهید پرداخت. در آموزش نگارگری طراحی عناصر طبیعت ، شما فرصتی منحصر به فرد را برای بررسی جزئیات و تجسم واقعی طبیعت خواهید داشت. این دوره آموزش نگارگری طراحی عناصر طبیعت به شما امکان می دهد تا با تمرکز بر جزئیات شگفت انگیز این عناصر زیبا، تصاویری واقع گرایانه و شگفت انگیز از طبیعت را خلق کنید. با استفاده از تکنیک های منحصر به فرد و راهنمایی استاد سمیه رشیدی، شما قادر خواهید بود تا رنگ آمیزی، سایه بندی و جزئیات دقیق را در آثارتان به تصویر بکشید و آثاری بی نظیر و زیبا را به ارمغان بیاورید. در این دوره آموزش نگارگری طراحی عناصر طبیعت ، هنرمندان با استفاده از تکنیک های پیشرفته و تمرین های عملی، توانایی های خلاقیت و تجسم پذیری خود را نیز تقویت خواهند کرد. همچنین، شما به علاوه از تسلط بر طراحی و نگارگری طبیعت، از فرآیند تحقیق و بررسی جزئیات زیستی و طبیعی این عناصر دلپذیر لذت خواهید برد. با شرکت در این دوره، آثاری بی نظیر و واقع گرایانه را خلق کرده و جهان زیبای طبیعت را به تصویر خواهید کشید.
اگر تمایل دارید در دوره رایگان «آموزش نگارگری طراحی عناصر طبیعت» در سایت آکادمی رشیدی شرکت کنید، اینجا کلیک کنید!!!
آموزش طراحی آناتومی پای انسان
طراحی آناتومی پای انسان در جهات و زوایای مختلف ممکن است برای بسیاری از طراحان پیچیده باشد. اگر شما نیز جزو افرادی هستید که چنین پیش زمینه‌ای در ذهن خود دارید، این مقاله برای شما آماده شده است تا این اطمینان را به شما بدهد که با شناخت آناتومی پای انسان، فراگرفتن اصول طراحی، استفاده از احجام ساده و تمرین کافی، شما به مهارت طراحی ذهنی پا در هر زاویه و جهتی خواهید رسید. البته لازم به ذکر است که آموزش تکمیلی در این خصوص را می توانید در دورهی مجازی ارائه شده در آکادمی استاد رشیدی با عنوان “اصول طراحی آناتومی بدن انسان” فرا گرفته و از رفع اشکال استاد بر روی تمرینات خود در طول دوره، بهرهمند شوید.
در ابتدا لازم به ذکر است که طراحی آناتومی ران و ساق پا در یک مقاله جداگانه بررسی شده اند و این مقاله صرفاً موارد مربوط به پای انسان را مورد بررسی قرار می‌دهد، با ما در آکادمی رشیدی همراه باشید.
ما در آکادمی رشیدی، در مقاله ای جداگانه آموزش طراحی آناتومی پای انسان را به طور کامل برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم. جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!
طراحی آناتومی دست انسان
مهارت در طراحی آناتومی دست انسان، یک عالم از انتقال قدرت و هنر است که به ما امکان می دهد با استفاده از این ابزار قدرتمند، ایده ها و خلاقیت خود را به واقعیت بپیوندیم. دست انسان، به عنوان یکی از کامل ترین و پیچیده ترین سازه‌های بدنی ما، نقش بسیار حیاتی را در تفکر و هنر انسانی ایفا می کند.
طراحی آناتومی دست انسان، با بررسی و بررسی دقیق اجزای داخلی و خارجی آن، به ما امکان می دهد تا بهترین شکل و استفاده از قابلیت های آن را درک کنیم. این علم، هنرمندان را قادر می‌سازد تا با دقت و دقت بیشتری، جزئیات دست را به تصویر بکشند. طراحی آناتومی دست انسان، نه تنها به هنرمندان این امکان را می دهد تا به راحتی حرکات و جزئیات دست را در آثار خود بازتاب دهند، بلکه به آنها قدرت خلق احساسات و ارتباطات بیشتری را با مخاطبان خود می بخشد.
با توجه به توضیحات ارائه شده، امیدواریم که شما به عنوان یک هنرجوی عزیز، قادر باشید تصویر اول این بخش را که یک حالت ساده از دست است، طراحی کنید. اگر علاقه مند به یادگیری حالات بیشتر و پیچیده تر هستید، می توانید از آموزش طراحی آناتومی آکادمی که برای شما آماده شده است، بهره ببرید.
ما در آکادمی رشیدی، در مقاله ای جداگانه آموزش طراحی آناتومی دست انسان را به طور کامل برای شما هنردوستان شرح داده‌ایم. جهت مطالعه مقاله کلیک کنید!!
استاد سمیه رشیدی
خانم سمیه رشیدی ، کارشناس نگارگری (مینیاتور، تذهیب، گل ومرغ ، تشعیر) با ۲۱ سال فعالیت هنری در زمینه نگارگری و همچنین ۱۸ سال آموزش اصولی نگارگری ؛ گواهینامه و مهارت هایی مثل گواهینالمه صنعتگر رشته تذهیب از سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ، کارت مربیگری از سازمان فنی و حرفه ای کشور ، گواهینامه مهارت تذهیب از سازمان فنی و حرفه ای کشور و … کسب کرده است . سمیه رشیدی برای ترویج هنر نگارگری ، دوره های متعددی همچون :
دیدگاهتان را بنویسید